એમ.બી.એ. સુધી અભ્યાસ સંપૂર્ણ કરીચૂકેલો પાવન આજે ખૂબ
ખુશ જણાતો હતો. માતાપિતાનું સપનું આજે તેણે પૂરું કર્યું તેનો
ઉમંગ તેના મુખપર છવાઈ ગયો હતો. તે દેખાવડો હતો કિંતુ
પૈસાદારનો વંઠેલ નબીરો ન હતો.લાગણીશીલ, ભાવુક જીવનમાં
કંઈક કરી છૂટવાની તમન્નાવાળો થનગનતો યુવાન. તેને માબાપ
પ્રત્યે ખૂબજ આદર તથા પ્યાર હતો.
પૂજા પાવન પાછળ દિવાની હતી. તેનાં કુંટુંબમા મમ્મા, પાપા,
ભાઈ,ભાભી અને નાનો અસીમ હતાં. પાવનની પસંદગી પર
માતાપિતાએ સંમતિની મહોરમારી દીધી. બંને જણા લગ્નનાં
પવિત્ર બંધનમાં બંધાયા. વહુનાં કુમકુમ પગલાંએ ઘરમાં આનંદનું
સામ્રાજ્ય ફેલાવી દીધું. મધુરજની માણીને વરઘોડિયાં પાછા ફર્યાં.
શરૂ શરૂમાં પૂજા ખૂબ ખુશ જણાતી. પણ ખબર નહીં તેને થ્તું પાવન
સંપૂર્ણપણે મારો નથી. તેના પ્યારમાં તેના સાસુ સસરા ભાગ પડાવે તે
તેને પસંદ ન હતું. સ્વાર્થમાં માણસ આંધળો બને છે ત્યારે વાસ્તવિક્તાં
વિસારે પાડે છે. પૂજા ભૂલીગઈ કે તેના ભઈ અને ભાભી બાળક સાથે
સંયુક્ત કુટંબમાંજ રહે છે.
પાવન બોલતો કાંઈ નહીં પણ પરિસ્થિતીથી વાકેફ જરૂર હતો. પાવનનાં
મા સમઝી ગયાં. ધીરે રહીને પાવનનાં પિતાને સમજાવી ગામનાં ઘરે રહેવા
જવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. હવાફેર થાય અને ઘરનું ઘર સચવાય. પાવનને
આંચકો લાગ્યો. પૂજાના મનમાંતો ખુશીથી ધાણી ફૂટતી હતી. છતાં વ્યવારહાર
ખાતર કહેવા લાગી શામાટે જવું છે? તેનાં અવાજનો બોદો રણકો છૂપો રહી ન
શક્યો. બા તથા બાપુજી ગામ જતા રહ્યાં. પાવન માટે આ ખૂબ દોહ્યલું હતું
છતાં મૌન ધારણ કર્યું.
પૂજા સાંજે નોકરી પરથી આવતી, ખૂબ થાકી જતી. બા હતાં ત્યારે જે તેને
ન સમજાયું તેની હવે ખબર પડી. બહાર રોજ ખાવા જવાથી પૈસા તથા તબિયત
બંન્ને બગડવાનાં તે ન સમજે તેવી નાદાન તે ન હતી. એમાં વળી પૂજાનો પગ
ભારે થયો. પાવન ખૂશીમાં પાગલ થઈ ગયો. તેનાથી બા,બાપુજીને બોલાવવા
માટે કહેવાઈ ગયું. પણ પૂજા કહે હમણાં તેમની જરૂર નથી. કહીને વાતને હવામાં
ઉડાડી દીધી. પાવને પણ ડહાપણ વાપરીને વાત ત્યાંજ વાળી લીધી. પહેલો પ્યાર
પાંગર્યો હતો. આનંદમાં દિવસો પસાર થતા હતા. અતિશય કામનો બોજો અને
નાદુરસ્ત તબિયત પૂજાએ બાળક ખોયું. પાવન સમસમી ઊઠ્યો, નોકરી પરથી
અઠવાડિયાની રજા લીધી. બા પણ ગામથી આવ્યા, પ્યારથી પૂજાની ચાકરી
કરી. દસ દિવસ રહી પાછા ગામ જતા રહ્યાં. પૂજાનાં મા તો ઘરમાં કામ અને
બાળકની જવાબદારીનું બહાનું બતાવી પાંચેક દિવસે એકવાર આવતાં. પૂજાને
અશક્તિ ખૂબ જણાતી, મુખ ઉપરથી આનંદે વિદાય લીધી હતી. બાળક ગુમાવ્યાનું
દુખ વરતાતું હતું. ફરી પાછી પૂજાએ પાવનને શુભ સમાચાર આપી ખુશ કર્યો.
ડોકટરે પૂજાને પથારીમાંથી ઉઠવાની ના ફરમાવી. ઘરકામ માટે માણસ રાખી લીધો.
વાતવાતમાં બા તથા બાપુજીનો ઉલ્લેખ પૂજા જાણી જોઈને કરતી. તેનાં ઈશારા
ન સમજી શકે તેટલો પાવન નાદાન અ હતો. પણ મોઢેથી બોલેતો પોતાનું સ્વમાન
ઘવાય. પાવને બાને બધું પૂજાને ખબરન પડે તેમ જણાવી દીધું. પળનો પણ
વિલંબ કર્યા વગર ગામનું ઘર બંધ કરવાનો નિર્ણય લેવાઈ ગયો. બાપૂજીએ તાર
કર્યો. સારા કે નરસા નસિબે જે ગણો તે તાર પૂજાનાં હાથમાં આવ્યો. પૂજાએ
પાવનને ફોન કરીને જણાવ્યુંકે સાંજે સાત વાગે મુંબઈ સેંન્ટ્રલ રાજધાનિ આવે એ
સમયે પહોંચી જજે. પાવન સમજૂ હતો. વધુ વિગત જાણવાની તેને કોઈ ઈચ્છા
જરૂરી ન લાગી. પૂજાના અવાજનાં રણકાને તે પારખી ચૂક્યો હતો. તે તો મનોમન
ભગવાનનો આભાર માની રહ્યો હતો. આખરે ઘી ના ઠામમાં ઘી પડી ગયું તેનો તેને
ઉલ્લાસ હતો.બા, બાપૂજીને લેવા પાવન સ્ટેશને જવા રવાના થયો.
આરામખુરશીમાં હિંચતી પૂજા કોની રાહ જોઈ રહી હતી? તેનાં મુખડા પર તેની
વાળની લટ ઉડીને તેને હેરાન કરી રહી હતી. પૂજા રાહ જોતી હતી મોંઘેરાં
મહેમાનની, પાવનની કે પછી પાછા ફરી રહેલાં બા તથા બાપૂજીની?

   મન    અને કર્મનો સેતુ
          શાંતિ ભર્યા ચિત્તે પ્રભુ હું પ્રેમથી બાંધુ
   માયા  કાયાની હું ત્યજું
          પ્યાર ભર્યા દિલડે તને હું હોંશથી ભજુ
  શ્રધ્ધા  પ્રભુમાં હું ધરું
           સ્મ્રુતિ તણી નિસરણી લઈ તુજને આંબુ
  વાણી   માધુર્યથી ભરું
          વર્તન સદા નિસ્વાર્થ પૂર્વક ભાવથી કરું
  તૃષ્ણા  તારામાં હરદમ કરું
          આસંગ પ્રભુ હું તૃણનો પણ દિલમાં ના ધરું
  આશ્રય   તારો નિત્ય કરું
           શરણે પ્રભુ હું આવી છું સ્વિકારજો વિભુ

અસ્તિત્વ પુણ્ય રૂપે શરુ થાય છે. તેનો અંત પાપ રૂપે આવે છે.
જે દિવસે ઘડિયાળની જરૂર પડતી નથી, તે દિવસ ખૂબજ સુંદર
રીતે ગુજરે છે. એક દિવસ આંખો ઝાંખી થાય છે. કોઈક દિવસ
કદાચ ડાબો યા જમણો હાથ કામ કરવાની ના પાડે છે. સુંદર
કોકીલ કંઠ ગળામાંથી બહાર નિકળવા માટે આનાકાની કરે છે.
માણસ તરીકે ખાલીપણાનો અહેસાસ થાય છે. અસ્તિત્વના અંત
સમયે નામ શબ્દનો પડઘો નાશ સંભળાવવા લાગે છે.
એક દિવસ આપણો ભૂતકાળ ખભા ઉપર મૂકી ચિતા ઉપર
સૂવડાવી તેને આગ ચાંપવાનું દિલ થાય છે. તો વળી એક દિવસ
આકાશ સામે જોઈ ખડખડાટ હસવાનું મન થાય છે. શાકજે સુનહરા
દિવસની યાદ જુવાનીનાં રંગીન દિવસોમાં ઘસડી જાય છે. વળી
કદીક બાળપણ ડોકિયા કરી નિર્મળ જગતમાં સરી જવાની ફરજ પાડે
છે.
એક દિવસ વર્તમાન માથું ઊંચકી બધા વિચારો ખંખેરીનાખી બસ આજ
એ સુવર્ણ તક છે તેમ મનાવવા પ્રયત્ન કરે છે. એક દિવસ વાણી, વિચાર
અને વર્તનમાં સમ્રુધ્ધિ પામીશ તેવી ખેવના કરે છે. એક દિવસ દરેક તમન્ના
પૂરી કરવા બદલ ભગવાનનો ખરા દિલથી આભાર માની આ જીંદગીની
સફર પૂરી થવાની કાગ ડોળે રાહ જોતી બારી બહાર તાકી રહીશ.એક દિવસ
દરેક પ્રહાર નિરવ બની જાય છે. અંતે સાત દિવસના અસ્તિત્વનાં ચિત્રપટનો
પડદો પડી જાય છે.

મુસિબતોથી,દુખથી,દર્દથી, અવહેલનાથી, અસત્યથી, નિંદાથી
યા શરમથી નહીં. ભૂતાવળ સમ ભૂતકાળથી. ભૂતકાળ ભૂલ્યા તો
સુખી નહીતર તમારું જીવન બનશે અસહ્ય. યાદ કરી તેને
વાગોળવાનો કોઈ અર્થ નથી.હા જો કદાચ ભૂતકાળ રંગીન હોય તો
તેમાં રચ્યાપચ્યા રહેવાથી પણ શો લાભ?
એમાંય જો ગમગીન હોય તો તે આવનાર સુખનાં માર્ગમાં રોડાં
નાખવા શક્તિમાન બને છે. મન તો મર્કટ છે. તેને અંકુશમાં
રાખવું અતિ દુર્લભ છે.જ્યારે જ્યારે મન કાબૂમાં ન રહે ત્યારે
તેને પાછા વાળવાનો પ્રયત્ન ચાલુ રાખવો. મન ને નથી નડતી
કોઈ સીમા યા બંધન. મન હંમેશા તેની મરજી મુજબ જ વિચારે છે.
મનફાવે ત્યાં વિહાર કરે છે.
મનુષ્ય દરેક વ્યક્તિ જનમ પામતાંની સાથે બને છે. માનવ
તેણે પ્રયત્નોથી પૂરવાર થવું પડે છે.મનુષ્યને તેનાં ગુણધર્મો વારંવાર
સહજ કાર્યો કરવા પ્રેરે છે. કાર્યદક્ષતા તેણે કેળવવી પડે છે.
ભૂતકાળ ભૂલવામાંજ તેની મહાનતા છૂપાયેલી છે. તે તો તેના
જીવનનો ઈતિહાસ છે. ભવિષ્યકાળમાં શું બનશે તે લાખ પ્રયત્નો
કરવાં છતાં પણ તે પામી શકવાનો નથી. તો પછી પ્રભુ વર્તમાનકાળ
માં જે પણ અર્પે તેનો હસતે મુખડે સ્વિકાર કરતાં શામાટે ખચકાય છે.
સુવર્ણમય વર્તમાન જ ભવ્ય ભવિષ્યમાં ફેરવાશે. ભૂતકાળનાં ગાણાં
ગાઈ વર્તમાન ડહોળવું તે નરી મૂર્ખતા છે.ઝળહળતાં ભવિષ્યનાં
પાયામાં સંગીન વર્તમાન સિમેન્ટનું કાર્ય કરશે.
ભૂલો અને ભાગો. ભૂતકાળનાં અઘટિત બનાવો ભૂલો. ભૂતકાળ
ભૂલવા માટે સર્જાયો છે.તેમાં રાચવા માટે નહીં.ભૂતકાળનાંઅણસમજ
અંધકારથી ભાગો.તેની સોનેરી ક્ષણો ભૂલવા મથશૉ તો પણ નહીં
ભૂલાય. વર્તમાનમાં જીવો, ભવિષ્ય સંવારો.

   મમ્મીને દિકરી મમ્મીને દિકરી
    એક મગની બે ફાડો જી
    મા અને દિકરી પ્રભૂએ રચીને
    ધરતી પર સ્વર્ગ ઉતાર્યું જી
      મમ્મીને દિકરી મમ્મીને દિકરી
    બાળપણમાં દિકરી બાપને વહાલી
    મમ્મીની આંખનો તારો જી
    સુંદર સંસ્કારથી પ્યારના સિંચનથી
    લાડકોડમાં ઉછેરી જી
       પપ્પાને દિકરી પપ્પાને દિકરી
     મમ્મીની આરઝુ દિકરી દુલારી
     પપ્પાનાં હૈયાંની ધડકન જી
     ભણાવી ગણાવી પરઘેર મોકલી
     અંતરની અભિલાષા જી
       માબાપ ની દિકરી માબાપની દીકરી
     ઓરતા પૂર્યા દિકરી જીવતર ઉજાળ્યું
     સાસરીને શોભાવ્યું જી
     પતિને બાળકો ઘરનાં સર્વેનાં
     દિલડાં પ્રેમે જીત્યાં જી
      માબાપ ને ગર્વ થાયે જી
      સદગુણી દિકરી સદગુણી દિકરી
    

  અંતરથી કાના તને પાડું છું સાદ
      હળવેથી સાંભળ મારી વાત
      મીરાંને માધવ રૂપે મળ્યો તું
      નરસિંહની માણેકનું પૂર્યું મામેરું
      વાંક ગુનો મારો બતાવ
         હળવેથી સાંભળ મારી વાત
      રામ પ્રતાપે શીલા અહલ્યા થઈ
      સુદામાના તાંદુલની મિઠાશ મધુરી
      વાંક ગુનો મારો બતાવ   
         હળવે થી સાંભળ મારી વાત
      સત્ય અને શાંતિની મશાલ લઈને
      સદાચારનું આભુષણ ધારીને
      દેખાડું દિલડાનો ડાઘ
       હળવેથી સાંભળ મારી વાત

હું તો વાલમ ને વિનવીને થાકી
       સાજન તું મારે સ્વપને નથી
       રસ્તે જતાં મારી છેડતી કરતો
       વાયદા મારા સદાને નિભાવતો
       શાને કાજે તું પજવતો
       સાજન તું મારે સ્વપને નથી
       સવાલો કરીને સરકી જતો તું
       જવાબો મારા કાને ન ધરતો
       શાને તું મુંઝવણમાં નાખતો
       સાજન તું મારે સ્વપને નથી
       મિલનની ઘડીઓમાં મૌઝથી મહાલતો
       વિયોગમાં આંસુડા મુજને સરાવતો
       વાટ જોઈ નયનો થકાવતો
       સાજન તું મારે સ્વપને નથી 

નારી વિના દુનિયાની કલ્પના અસંભવ
       નારી તું નારાયણીનો સાદ છે શાશ્વત
        નારી તું નારાયાણી નારી તું નારાયણી
        જગતમાં નારી તું શક્તિનો પુંજ છે
         તારે પ્રતાપે ધર્મનો ગઢ અતૂટ છે
         નારી તું નારયણી નારી તું નારયાણી
         માતા દિકરી બહેન પત્ની રૂપ તારા ઝુઝવા
         પ્રેમાળ પવિત્રતાની સરગમ લાગે ગુંજવા
         નારી તું નારાયણી નારી તું નારાયણી
         સુંદર સંસ્કારથી ને લાગણીના ધોધથી
         જરૂરત પડે ત્યારે રણચંડીના સાદથી
         નારી તું નારાયણી નારી તું નારાયણી
         ઝાંસીની રાણીને સીતાના દિવ્ય માર્ગે
         નારી તું હંમેશા પૂજ્ય ધરતી ને સ્વર્ગે
          નારી તું નારાયણિ નારી તું નારાયણી  

ચલ તૈયારી કર મનવા
હવેતો મુસાફરી કરવાની
આરંભ અજાણ્યો અંત અનિશ્ચિત
ગહન કર્મની ગતી રે મનવા
મુસાફરી કરવાની
જીવનસફરનાં સાથી
પલભર સાથ નિભાવે
એ જ સફરમાં પાછી પાની
હવે ન તારે કરવીમનવા
મુસાફરી કરવાની
સત્યનું ભાથું પ્રેમા પુનિત જળ
ધિરજ હૈયે ધરવી
શ્ચધ્ધા રખી શીર ઉઠાવી
હરણફાળ છે ભરવી મનવા
મુસાફરી કરવાની
ચિનગારીની એક જ આશે
જીવન જ્યોત છે જલતી
મધુરયાદોની ગાગરડી લઈ
મંઝિલ તારે તરવી મનવા
મુસાફરી કરવાની

તમને ફૂલોનો ભય છે?
ખળખળ વહેતાં ઝરણાનો ભય છે?
પ્રભાતનાં પુષ્પ સમાન સુર્ય કિરણનો ભય છે?
ચંદાની શિતળ ચાંદનીનો ભય છે?
નિખાલસ બાળક ના હાસ્યનો ભય છે?
માતાના નિર્મળ પ્યારનો ભય છે?
પિતાના ઉભરાતા સ્નેહ નો ભય છે?

આ સઘળાં સવાલોનો જવાબ છે
‘ના’
તો પછી નિંદ્રાની દેવી સમાન
મ્રુત્યુનો ‘ભય’ શામાટે?