નવા વર્ષની વધાઈ દંઉ

     મંગલતાની ખેવના કરું

      ખાનગી વાત કાનમાં કહું

      ખોટા વચન પ્રભુને દંઉ

     એક શબ્દ ખરો કહું

      પાળીશ નહીં એકરાર કરું

      “હું” જેમનો તેમ રહું

       આંખનું કાજળ ગાલે ઘસું

       દુનિયાને ઉંધા ચશ્મા દંઉ

      ચક્કીમાં ઓરો પિસાયા કરું

        છોતરાને ઉડાવ્યા કરું

       માન અપમાન ન ગણકારું

       “માનસ” સમજવાની કોશિશ કરું

     ઉગતા સૂરજને નમન કરું

     કિરણ સંગે ગેલ કરું

           ૦૧-૦૧-૧૦

   શું સૂચવે તે કોયડો કહું

    મારા પછી તારો ને

     તારા પછી મારો.

   જીંદગી રમત છે દાવ  દઊં

વાળ–વાલમ                          ભાલ–ભગવંત

આંખ–અમૃતપાનાર               કીકી–કામણગારો

ગાલ–ગોવિંદ                          કાન–કૃષ્ણ

કુંડળ–કમળનયન                   અધર–અંતર્યામી

બીંદી–બ્રિજચંદ્ર                        પાંપણ–પરમાનંદ

જીભ–જીવનદાતા                   ગરદન–ગોપાલ

હથેળી–શ્યામ                          આંગળી–આતમપ્યારે

કર–કિરતાર                               ભુજ–ભગવાન

 કંકણ–કૃપાળુ                             મુખ–માખણ ખાનારો

  હૈયે–હરિવર                            મનમાં–માધવ

 નાસિકા–નટવર                     નથણી–શ્રીનાથ

 ઉદર–દામોદર                         કટી–કરુણાસાગર

 માંહ્યલો–માધવ                       ચોલી–ચિત્તચોર

 પાલવ–પ્રિતમ                         કંચુકી–કાનો

 પાયલ–પાવનકારી               રોમ રોમ–રસરાજ

       શાન રમત ગમતમાં ક્યાં મોટી થઈ ગઈ ખબર પણ ન પડી. અઢી વર્ષની શાનને શાળામા

 મૂકવાનો દિવસ આવી પહોંચ્યો. ‘નવચેતન બાળ મંદિર’મા દરરોજ સવારે નવ વાગે મમ્મી તેને

મૂકવા જતી. સવારે વહેલા ઉઠવામા તેને વાંધો ન હતો.  તૈયાર થવાનો કંટાળો આવતો. મમ્મી શાન

માટે તેની પસંદના પાંચ જોડી કપડા રાખ્યા હતા.  તેથી રકઝક ઓછી થતી. પહેલે દિવસે મમ્મી સાથે

 બેઠી હતી તેની બાજુમા રીયા હતી. જે બે બહેનો હતી. રીયાને અને શાનને સાથે રમવાની મઝા આવી

ગઈ. દોસ્તી થતા મહિનો નિકળી ગયો. એ સમયમા શાનની મમ્મી સોનમ અને રીયાની મમ્મી રોમા ખાસ

 બહેનપણી બની ચૂક્યા હતા.

             ઢીંગલી જેવી શાન અને પરી જેવી રીયા રજાના દિવસોમા એકબીજાને ત્યાં જતા.  પ્રેમથી રમતા

 તેથી બંનેની મમ્મીને શાંતિ રહેતી. રીયાની મોટી બહેન નેહા મનમા આવે ત્યારે રમાડે નહીતો બંનેથી દૂર

 રહે.  નેહા સમય કરતા એક મહિનો વહેલી જન્મી હતી તેથી તેની પ્રગતિ થોડી ધીરી હતી.  શાનની ચકોર

બુધ્ધિને તે પારખતા વાર ન લાગી. તેને નેહા પ્રત્યે પ્યર આવતો.  જેમ જેમ શાન મોટી થતી ગઈ તેમ તેમ

તે નેહાની તરફદારી કરતી. રીયાને અદેખાઈ આવતી કિંતુ શાન સહેલી હતી અને નેહા બહેન તેથી ચૂપ રહેતી.

          મોરના ઈંડા ચીતરવા ન પડે  . એ ઉક્તિ શાનને બરાબર લાગુ પડતી. એવામા સમાચાર સાંભળ્યા કે

મમ્મી ફરીવાર ‘મા’ બનવાની છે. શાનની ખુશીનો પાર ન રહ્યો. દિકરી તરીકેના લાડપાડમા દિવસો, વર્ષો

વહી રહ્યા.  સોહમને લઈને મમ્મી જ્યારે ઘરે આવી ત્યારે નાચીને ભાઈનું સ્વાગત કર્યું .

         દાદીમા પૌત્રને લાડ કરતા તે શાન દૂરથી જોયા કરતી. જેવી બંનેની નજર મળતી ત્યારે આંગળીને

ઇશારે દોડીને દાદીના ખોળામા લપાઈ જતી.  પપ્પા ઘણીવાર સોહમના વખાણ કરતા ત્યારે મમ્મી શાનની

વાત ચાલુ કરતી. નાના બાળકમા ઈર્ષ્યાના બીજ ન રોપાય તેથી સતત પ્રયત્નશીલ રહેતી .

            સગા વહાલા આવતા અને દેવના દીધેલની તારીફ કરી પુત્રીતો પારકી થાપણ છે. આવી બધી વાતો

સોનમને ગમતી નહી તે તરત શાનને લઈ બીજા ઓરડામા જતી યાતો તેની સાથે રમવામા પડી જતી.

શાનને મમ્મીની રીત પસંદ આવતી પણ ‘દિકરી’ હોવું એ ગુન્હો ન હોય એવા ભાવને નજીક સરવા ન દેતી.

બાળ માનસ સમજી નશક્તું કે છોકરો હોય કે છોકરી બંનેમા તફાવત શું?  શાનને થતું સોહમને પણ બધું જ

મારા જેવુ છે. બે આંખ,બે કાન, બે હાથ , બે પગ , મોઢું વિ. વિ. ખેર વિચારમા ગરકાવ થવાને બદલે રમકડા

રમવમા મશગુલ થઈ જતી.  જે પણ રમત રમતી તેમા તે પારંગત થતી. સોનમની ચકોર આંખો તેની નોંધ

અચૂક લેતી. ઘરકામમા પરોવાયેલી હોય કે સોહમની સાથે, માતાને ભગવાને ચાર આંખ, ચાર હાથ અને ૪૮

કલાકનો દિવસ આપ્યો હોય છે.

       આજે શાન થોડી શાંત લાગી. સોનમ ઘણો પ્રયત્ન કર્યો પણ જવાબ આપતી ન હતી.  શાળામા મૂકવા ગઈ

 ત્યારે રીયાની મમ્મી સાથે વાત કરતા ખબર પડી. નેહાને લોહીમા ગાંઠ પકડાઈ અને દાકતરી તપાસમા ખબર

પડી કે તેને લોહીનું કેન્સર છે.  શાનને વાત એટલીજ સમજાઈ હતી કે નેહા ગંભીર રીતે બિમાર છે.  પાંચ વર્ષની

 શાન ‘મોત’ શબ્દથી અજાણ હોય તે સ્વભાવિક છે.   પાંચ વર્ષની કુમળી વયે શાન ઘણું બધું જાણતી થઈ.

          ધરા પર જ્યારે ડગ માંડ્યા છે જ્યાં એક ઉઠાવીને બીજું કેટલી સાવચેતીથી મુકવું પડે છે તે પાઠ ભણી

રહી હતી. બાળ માનસ મોતનો કરુણ ઘા સહી માતાને ભેટી પડી. આંખમા પ્રશ્ન ડોકિયા કરતો સોનમ નિહાળતી.

જવાબ આપવાની જરૂરત ન જણાતા ‘નેહા ક્યાં ગઈ’ ?  તેનો જવાબ શાનને વહાલથી નવડાવી વિસરાવતી.

શાન પણ વધું પુછવુ ઉચિત ન સમજતા માતાની ગોદની હુંફ માણતા નિંદરરાણી ને શરણે પહોંચી સપનાના દેશની

સહેલગાહે ઉપડી જતી——–

     દુનિયામા રહીએ અને પ્રેમ ન હોય?

     ગણિત ગણીએ અને આંકડા ન હોય?

      બાળક હોઈએ અને નિર્દોષતા ન હોય?

       યુવાન હોઈએ અને તરવરાટ ન હોય?

        પ્રૌઢતામા સહનશિલતા ન હોય?

       હવે વાત કરવી છે,  આસક્તિ કેવી રીતે ઓછી થાય?

ખૂબ સરળ છે.  ‘ જો આ-સક્તિ હૈ, વો જા-સક્તિ હૈ” 

 છે ને સાચી વાત! કદીય તેનો ઉપદ્રવ ન કરવો.

માત્ર ધીરે ધીરે  પ્રયત્ન કરવો.

      વર્ષગાંઠમા મને તો ખૂબ મઝા આવી.  સુંદર સુંદર ભેટ પણ આવી.  મારા મમ્મીએ

મારો ફોટો અને લ્ક્ષ્મીની નાની મૂર્તી બધાને ભેટમા આપી.  કિંતુ મમ્મી, પાપા અને દાદા

દાદી ખૂબ થાકી ગયા હતા.  અચાનક મેં રડવાનું ચાલુ કર્યું.  મમ્મી દોડતી આવી મારા

પારણામા પ્લાસ્ટિકનો ઘુઘરો જે મને વાગતો હતો તે દૂર કર્યો. મારું રડવાનું બંધ થઈ

 ગયું.  ગઈકાલે મમ્મીની ખાસ સહેલી આવી શકી ન હતી તે આજે ખાસ મને રમાડવા

 આવી.  શરૂઆતમા તો બને સહેલી વાતે વળગી પણ થોડીવાર પછી મારા દાદી સૂઈ

 ગયા ત્યારે મમ્મીના કાનમા એક વાત કરી. મારી મમ્મીથી રાડ નિકળી ગઈ.

      મારી ઉંઘ ઉડી ગઈ ને મેં કાન સરવા કર્યા. મમ્મીના માનવામા વાત જ ન

આવી તેતો ગુસ્સાથી કહી રહી હતી, વીની, તે હા કેવી રીતે પાડી. તને ખબર છે

તેં કેવું ભયંકર પગલું ભર્યું.   હું વિચારમા પડી ગઈકે એવું તો વીની માસીએ શું કર્યું

હશે.  ધીરે ધીરે મારાથી  વાતનો દોર પકડાયો. મારું હૈયું ધબકારો ચૂકી ગયું.  બાપરે,

આવું પણ થઈ શકે?

      વાત એમ હતી કે વીની માસીને બે દિકરીઓ હતી.  કુળદીપકની આશાએ  ત્રીજી

 વખત દિવસ ચડ્યા, ને ત્રીજી પણ દિકરી છે તેની જાણ થતા તેનો નિકાલ કરી આવ્યા.

 હું તો ડરની મારી થર થર કાંપતી હતી.  મમ્મી મને વહાલથી પકડી ચૂમી લેતી હતી.

 ખબર નહી તેને મારામાં સ્પંદનનો અનુભવ થયો હશે. 

       આજે મને અહેસાસ થયો કે દિકરી થઈને અવતરે તો આવું પરિણામ પણ ભોગવવું

પડે. જો બે દિકરા હોત અને ત્રીજીવાર પણ દિકરો હોતતો શું તેનું પરિણામ આવું આવત

ખરું?  હજુ તો મારા પગ ધરા પર ટકતા પણ  નથી. ઘણીવાર ચાલતા ચાલતા પડી જવાય

છે.  આ અનુભવે મને હચમચાવી મૂકી. પ્રથમ વાર આવા સમાચાર સાંભળીને મને ‘દિકરી’

છું તેનો અહેસાસ થયો. જો કે હું તો ખૂબ લાલન પાલન પામી રહી હતી.

          નવા રમકડાંથી રમવાની મઝા માણી રહી હતી. અંદરના ડંખને કારણે થોડી ઢીલી

થઈ ગઈ હતી. બહુ વિચાર કરતા આવડતું નહતું. મમ્મીની હાલત પણ જોવા જેવી હતી.

પોતાનો ગભરાટ છુપાવવા મને વારે વારે વહાલ કરતી. મને ખૂબ ગમ્યું.  પપ્પાની પાસે

રાતના એકાંતમા રડી પોતાનું હૈયું હળવું કર્યું. પપ્પાની વાત પરથી લાગ્યું કે તેઓ પણ

નારાજ થયા. ખરેખર મને સુંદર કુટુંબ મળવાનો દિલે ઉમંગ હતો.  વિચારમા માનું દુધ પીતા

પીતા હું ક્યારે સૂઈ ગઈ ખબર પણ ન પડી. સ્વપનામા ચાંદનીની શિતલતા માણી રહી હતી.

ફૂલોથી શણગારેલ ઝુલા પર ઝુલવાની   અને પરીઓની સાથે રમવામા મસ્ત હતી—–

કમપ્યુટર–  સ્ત્રી–પુરૂષ

      કમપ્યુટર ને સ્ત્રીલિંગ કહેવુ કે પુલિંગ. શામાટે દિમાગ ને કસરત કરાવવી.

 ચાલોને નાન્યતર જાતિમાં મુકી દઈએ. જેથી કોઈને પણ નારાજ થવાની તક

 ન સાંપડે.  આમ પણ જીંદગીમા સમયનો અભાવ હોય છે. તેમાં વળી જો

 સરખામણી કરવાની અને કોઈને ટાચકા લાગી જાય. ભાઈ, કજીયાનું મ્હોં કાળું.

      ચલાવવાની કળા જો ન જાણતા હોઇએ તો તેની નજીક સરવામાં પણ ભય

  છે. બાકી સ્ત્રી યા પુરૂષને ચલાવવાની કળા એકબીજાને વરેલી હોય છે.  જો કે

 સ્ત્રી આ બાબતમા પુરૂષને ટપી જાય તેમા બે મત નથી.  પુરૂષને સગવડિયા

 કાન હોય છે. તેથી તો તેને એક વાત બે વાર કહેવી પડે છે. જ્યારે સ્ત્રી હવામાંથી

 અડધા શબ્દો પકડી આખી વાતનો તંતુ જોડી કાઢી શકે છે. બાકી કમપ્યુટરની કમાલ

 તો કાંઈ જુદી જ છે. તેને તો ચલાવનારની આવડત પર આધાર રખવાનો હોય છે.

  જો તમે કાગળ લખ્યો હોય પ્રેમિકાને ( ઈ મેઈલ) અને ‘ટુ’ ના ખાનામા પત્નીનું

  સરનામું લખ્યું હોય તો શું બની શકે એની કલ્પના કરી જોજો. 

                 કહેવાય છે કમપ્યુટરમા જે પ્રમાણે લખ્યું હોય તે પ્રમાણે કામ આપે.

  ( Garbage in garbage out)  . જ્યારે સ્ત્રીની બાબતમા સંપૂર્ણ અલગ કિસ્સો છે.

 ખબર નહી કંઈક એવું અંદર જાય અને નવ મહિના પછી કુદરતના ચમત્કાર સમુ

 સુંદર કિલકિલાટ કરતું બાળક ગોદમા આવે.

                 જ્યારે પુરૂષના દિમાગમા ખોટી યા ખરી વાત ઘુસે ત્યારે શંકાના બીજ, વૃક્ષ

   બની ફાલે અને ઘમસાણ મચાવે. જો કે પુરૂષ ગુસ્સે ઓછો થાય પણ થાય ત્યારે વાંદરાને

  દારૂ પાયો હોય તેવી હાલત થાય.  કમપ્યુટરમા ‘Delete’ કરતા વાર ન લાગે.  સ્ત્રીના મગજમા

  તે ચાંપ મૂકવાનું ભગવાન ભૂલી ગયો છે. જ્યારે પુરુષને તો સંઘર્યું હોય તો  ‘Delete’ કરવાનું

  હોય ને?

       પહેલાના જમાનામાં લખતાં વાંચતા ન આવડે તેને અભણ કહેવાતા. ૨૧મી સદીમા જેને

 કમ્પુટર ન આવડે તે અભણ કહેવાય. જો કે તેના આગમનથી માણસ પછીતે સ્ત્રી હોય કે પુરૂષ

 દિમાગ ચલાવવાનું ભુલી ગયો છે. હાલ કેવા થાય જો કમપ્યુટર ચાલતા નહોય ત્યારે. બધું ઠપ.

           યાદ કરો ૧૯૯૯ની ડિસેમ્બરની ૩૧મી તારિખ. આખી દુનિયા હલબલી ગઈ હતી. આવી

 ગજબની તાકાત એમા છે જેની જાતિ અણજાણ છે. કમપ્યુટરની કમાલતો જુઓ. બુધ્ધિ કામ ન

  કરે.  નાના બાળકો ખૂબ સિફતથી તેને ચલાવી શકે છે . મારા તમારા જેવા મોટી ઉમરના

  માટે માથાનો દુખાવો છે. જેટલું આવડાતું હોય તેટલાથી ચલાવવાનું.

            હવે માથુ દુખે એ પહેલા બંધ કરું. કમપ્યુટર દેવાય નમઃ,

     મારા આગમને મારી દાદીમાએ જલેબી વહેંચી. હું ખૂબ શુભ પગલાની

  ગણાઈ. સારા નસીબે, મામ્મી અને પપ્પા બંને ને જલેબી ખૂબ જ ભાવે છે.

   અમારામા પહેલી પ્રસુતિ સાસરે જ થાય તેથી મમ્મી મારા દાદીના રાજયમા

   સરસ મજાનું ખાવાનું પામતી. માના સ્તનને વળગી હું સંતોષ પૂર્વક અમીનું

   પાન કરતી. પ્રથમ બાળક તરીકેના બધા લાડ પ્યાર અને કાળજી મને મળી.

   સારા સંસ્કાર પામું તેથી મમ્મી દુધ પીવડાવતી વખતે ભજનની કસેટ સાંભળતી.

   હું ખુબ ભાગ્યશાળી હતી . મને આવું સુંદર કુટુંબ તથા આવા પ્યારા માતાપિતા

   મળ્યા.

         મળવા આવનારની વાતો સાંભળવાની મને મઝા પડતી. એમ ન માનતા કે

  હમણાં જ ધરા પર ડગ માંડ્યું છે તેથી મને શું ખબર પડે. હા, હું માત્ર માતાનું દુધ

 પીંઉ છું. નથી બેસતી કે બોલતી કે ચાલતી. પણ ખાનગી વાત કહું છું મને સમઝ

 બધી પડે છે. મારૂં નામ રાખ્યું “શાન”.  સગા વહાલાની વણઝાર ઉમટતી. જેને

 પહેલે ખોળે દિકરો જોઈતો હોય એવા મને જોઈને નિરાશ થતા. છતાં પણ મારા

 મુખારવિંદની નિર્દોષતા તેમના હૈયાને સ્પર્શી જતી.  ઘરમા મળેલી અનોખી

 સરભરા મારા હૈયાને અડી હતી.  મનમા સરજનહારનો આભાર માનતી કે

 માગ્યા વગર મને કેટલું બધું આપ્યું હતું. 

     દિવસે દિવસે મારી પ્રગતિ સુંદર રીતે થઈ રહી હતી. બેશક તેમાં ભાગ ભજવતો

  હતો, મારી માતાનો પ્યાર અને દાદીની ચીવટ પૂર્વકની કાળજી. સંસ્કારી હોવાને

 નાતે મારી માતા દાદીની રોકટોક મનમા ન લેતાં તેમા રહેલા પ્યાર ને  પિછાનતી.

                    કહેવાય છે કે દિકરી દિવસે ન વધે તેના કરતા રાતે  વધારે વધે. મને

  લાગે છે આ ઉક્તિ મને બરાબર બંધ બેસતી હતી.  જો કે મને સાપનો ભારો નહી

 પણ “લક્ષ્મી” માનવામા આવી હતી. ખરેખર મારા પિતાની ચડતી મારા આગમનથી

  શરૂ થઈ હતી. પણ બધો જશ ખાટું એવી સ્વાર્થી હું નથી.  મારા દાદા દાદીના પ્રતાપે

  મારા પિતા સુંદર વિદ્યા વર્યા હતા.  ભણતર અને વિદ્યાતો જીવનની મૂડી છે નહી કે

  લાખો રૂપિયા.

       માના દુધનો મધુરો સ્વાદ માણતી હું ક્યારે છ મહિનાની થઈ ગઈ ખબર પણ

     ન પડી. બેસતા શિખી અને મને મમ્મીએ ધીરે ધીરે વાટકીથી દુધ પિવડાવવાનું

    શરું કર્યું.  જેથી બાટલી ધોવાની જફામાંથી તેને છૂટકારો મળ્યો.  રમકડાનો તો મારી

   ચારે બાજુ મેળો જામેલો હોય. રંગબેરંગી રમકડા મને ખૂબ આનંદ આપતા. હાથપગ

   ઉલાળી હું મારા આનંદની અભિવ્યક્તિ કરતી.  ધીરે ધીરે દાંત આવ્યા અને પકડીને

   ચાલતી થઈ ગઈ.

         પહેલી વર્ષગાંઠ આવી અને ઘરમા સરસ મજાના ફુગ્ગા દ્વારા સજાવટ કરી.  ચાલો

   ત્યારે તમને આમંત્રણ મળ્યું છે તો આવજો અને મને રમાડવાનો લહાવો લેજો.  હું

   તો કદાચ મારા નિયમિત સમયે સૂઈ પણ ગઈ હોંઉ.  તમે મમ્મી પપ્પાની સાથે

   આનંદ માણજો. મારા નાના નાની અને મામા માસીને પણ મળજો જરૂર——–

સૂત્રઃ ૩૬   વિશોકા વા જ્યોતિષ્મતી

विशोका वा ज्योतिष्मती

મગજને આત્માની જ્યોતિ પર કેન્દ્રિત કરવાથી એકાગ્રતા પ્રાપ્ત

થાય છે જે દુઃખથી પર છે.

સાધુ સંતોનું માનવું છે કે હ્રદયકમળ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી

ધ્યાનમા સરી પડવું આસાન છે. જેનાથી દિવ્ય આત્મજ્ઞાન સરળતાથી

પ્રાપ્ત થાય છે.

સૂત્રઃ ૩૭   વીતરગ વિષયં વા ચિત્તમ

वीतराग विषयं वा चित्तम

અથવા તો સ્વયં પ્રકાશિત આત્માનું ધ્યાન કરવું જે વિકાર મુક્ત છે.

જેવાકે બુધ્ધ, રામકૃષ્ણ જેઓ બ્રહ્મનને પામ્યા છે. એઓ ઈંન્દ્રિયના

ગુલામ નથી. કેવો અદ્ભૂત અનુભવ હશે?

સૂત્રઃ  ૩૮  સ્વપ્નનિદ્રાજ્ઞાનાલમ્બનં વા

               स्वप्ननिद्राज्ञानालम्बनं वा

            અથવાતો મગજને સ્વપ્નના અનુભવ પર કેન્દ્રિત કરો.

             સ્વપ્નમા કોઇ સાધુ સંત યા ઈશ્વરનો અનુભવ. આ સ્વપ્નની

            અનુભૂતિ ,આનંદ અને મધુર સ્મ્રૂતિ જાગ્રત અવસ્થામા પણ

           યાદ કરવાની મજા આવશે.

 સૂત્રઃ ૩૯ યથાભિમત ધ્યાનાદ્વા

                 यथाभिमतध्यानाद्वा

                 અથવાતો મગજને કોઈ દૈવી આકાર, જેવા કે રામ

                ક્રૂષ્ણ કે ગણપતિ યા ૐ પર કેન્દ્રિત કરો. તેની અસર

                 પણ ખૂબ સુંદર થશે. હકિકત સઘળે પ્રવર્તે છે. માત્ર આપણા

                  હ્રદયના તાર સંધાવા જોઈએ.

 સૂત્રઃ ૪૦ પરમાણુ-પરમમહત્ત્વાન્તોSસ્ય વશીકારઃ

                   परमाणु-परममहत्त्वान्तोSस्य वशीकारः

                યોગીનું મગજ કોઈ પણ પદાર્થ પર કેન્દ્રિત થઈ

                 શકે. તેની વિશાળતા કે બારિકાઈમા કોઈ ફરક પડતો

                   નથી. ( નાનામા નાનો અણુ કે વિશાળ બોંબ).

                   યોગીનો અર્થ છે કે જેણે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની કળામા

                  પારંગતા પ્રાપ્ત કરી છે.

         આજે માતા પિતાની ખુશીનો પાર ન હતો. એક તો હું પ્રથમ બાળક.

   બીજું બંનેને પહેલું સંતાન પુત્રી જોઈતી હતી. થોડીક તેમેના મનમા

   ગડમથલ હતી કે તેઓ બંનેનો વડીલ વર્ગ આ સમાચારને  કેવી રીતે

   વધાવશે.   મમ્મીને ચિંતા હતી તેના પ્રાણ પ્રિય પતિના માબાપની. ઉંઘ

    તેની વેરણ થઈ ગઈ હતી જેથી મને પણ થોડી પરેશાની વેઠવી પડી.

     રાતના સમયે હું શાંતિથી ઉદરમાં પોઢી  મારા સ્વાસ્થ્યના અણુઓ સાથે

      ગેલ કરતી. કિંતુ માની મુંઝવણ મને પણ ડોલાવી ગઈ.

             સવારે નાસ્તાના ટેબલ પર સહુ સાથે બેસીને ચાપાણીની લિજ્જત

      માણી રહ્યા હતા. મમ્મી પ્રોટિનેક્સ વાળું દુધ પીતી હતી. પપ્પા એ ધીરે   

      રહીને વાતનો દોર હાથમા લીધો. ડોક્ટર પાસે ગયા હતા. મમ્મીની તથા

      બાળકીની તબિયત સારી છે. છાપું વાંચતા દાદા અને ચા હલાવતી દાદી

        બંને સાથે બોલી ઉઠ્યા શું આવનાર બાળક ‘લક્ષ્મી” છે. તેઓના આનંદનો

          પાર ન રહ્યો.  દાદા, દાદીને ઘરના આંગણમા દિકરી ને રમતી જોવાની

        અભિલાષા જાણે મેં પૂરી કરી. માનું માથું ચુમ્યું અને તેના ઉદર પર હાથ

         ફેરવી મને સ્પર્શ કર્યાનો આનંદ માણ્યો. હું ભલે આ કશું સમજી શક્તી ન

        હતી. દાદીના સ્પર્શનો આનંદ મારા રોમરોમ પુલકિત કરી ગયા. નાના, નાની

        દિકરી જમાઈની ખુશી એ ખુશી હતા.

                હાશ, મારે હૈયે ટાઢક થઈ. મારું આગમન સહુને રુચ્યું.  હરખ ઘેલી થઈ, ભાન

      ભૂલી હું હાથ પગ હલાવવા મંડી પડી. મમ્મીથી હળવો સિસકારો નિકળી ગયો. મને

      પંપાળી (ઉદર ઉપર હાથ ફેરવી)  શાંત કરી.  ક્યારે નિંદર આવી ગઈ ખબર પણ ન

       રહી. ધીરે ધીરે સમય પસાર થતો ગયો. કાંઈ આખી જીંદગીતો મા મને રાખવાની

       ન હતી. પછી તે હું હોંઉકે આવનાર બાળક ‘દેવનો દીધેલ’ હોય. માતા પિતાને એક

        સરખું કષ્ટ સહન કરવાનું હોય છે.  એ જ સનાતન સત્ય છે.  બાળકની  પરવરિશમાં

        પણ સમાન મહેનત તેમને પડે છે. નવ મહિના જોતજોતામા પૂરા થયા.  હવે મારે

         ધરતી પર પગરણ માંડવાનો સમય પાકી ગયો. માતા પિતાના પ્યારભર્યા અહેસાસમા

          મેં વિચાર્યું ‘હું મમ્મીને ઓછી તકલિફ આપીશ’. બને ત્યાં સુધી કુદરતી રીતે બહાર આવી

           સ્વતંત્રતા પૂર્વક શ્વાસ લઈશ. હા, જે દર્દ માને થશે તેનો તો મારી પાસે કોઈ ઉપાય નથી.

         એ તો તે સહન કરશે.  

               ટેબલ ઉપર ઓજારોનો રણકાર સાંભળી હું તૈયાર થઈ ગઈ. ચાલ, જીવ આ અંધારી

       સુંવાળી ઓરડીમાંથી બહાર નિકળ, રડીને જગને તારા આગમનની જાણ કર. માતા સાથે

       તું જે ‘નાળ’થી જોડાઇ છે તેનાથી વિખૂટા પડવાનો સમય પાકી ગયો છે. હવે તું માતા પિતા

       સાથે લોહીના અને લાગણીના બંધનથી બંધાઈશ.  સરજનહારે તારા લલાટે જેટલા વર્ષ,

       મહિના, દિવસ, કલાક અને ક્ષણ લખી હશે તે ધરા પર ભોગવવા તૈયાર થઈ જા. મારા

     રડવાનો અવાજ સાંભળીને માતાના મુખ પર ખુશીની લહેર દોડી ગઈ. મને પ્રથમ વાર

     ગોદમા લીધીને તેનું સઘળું દર્દ ગાયબ.  આવી ગઈ હું આ ધરા પર——