દસ મિત્રો રજા ગાળવા મહાબળેશ્વર ગયા હતા.

વર્ષો પછી એક બીજાનો સંગ માણી કોલેજકાળની

યાદ તાજી કરી મસ્તીમા જીવી રહ્યા હતા.    

      અઠવાડિયુ સાથે રહેવાનો કાર્યક્રમ હતો. ઠંડીને

કારણે બધાએ દારૂ પીવામા માઝા મૂકી. એક જણને

તુક્કો સુજ્યો . કુલ કેટલા મિત્રો છે તે ગણવા લાગ્યો.

એક, બે, ત્રણ , ચાર અને નવ ગણ્યા . પછી મૂક્યો

ઠુઠવો અને જોરથી રડતા કહે દસમો કોણ ખૂટે છે.

     દરેક જણે પ્રયત્ન કર્યો. ડાબેથી ગણે કે જમણેથી

૯ જ થાય. વિચાર કરે કોણ ખોવાય છે. લમણે હાથ

મૂકીને બેઠા.

   એક ભાઈ નિરાંતે આંટો મારવા નિકળ્યા હતા. માથે

હાથ દઈ બેઠેલા જુવાનિયાઓને જોઈ પૂછ્યું. અરે, આમ

કેમ બેઠા છો. મહાબળેશ્વરની આવી તાજી હવા, સુંદર

રળિયામણા દૃશ્યોને મન ભરીને માણો. કાંઇ તકલિફ

હોય તો કહૉ હું મદદ કરીશ. દસે જણાંને થયું આ કોઇ

ફરિશ્તો છે. જે જરા બોલવામા ચબરાક હ્તો તે કહે,

સાંભળો અમે દસ દોસ્તો મુંબઈથી નિકળ્યા હતા. અમે

દરેકે ગણ્યા અમે નવ છીએ. ખબર પડતી નથી ‘દસમો’

કોણ ખોવાય છે.

         મદદ કરનાર ભાઈ શાણા હતા. પરિસ્થિતિ સમજતા

વાર ન લાગી. આંખ ઘુમાવીને ગણી લીધા. દસ પૂરા હતા.

પિધેલાં ને સમજાવવા એટલે લોઢાના ચણા ચાવવા જેવી

વાત.

       ધીરે રહીને કહે ‘જુઓ ધ્યાન દઈને સાંભળો અને ૧,૨,૩,

એમ ગણતા ૧૦ સુધી પહોંચ્યો. પેલાતો બધા ખુશખુશાલ થઈ

ગયા. જબરદસ્તીથી તેને મોટી પાર્ટી આપી. ભાઈ ‘તમે અમારા

પર ખૂબ મોટો ઉપકાર કર્યો’. અમને ૧૦ જણાને એકઠા કરી દીધા.

      પિધેલા બધાને ગણતા માત્ર પોતાને ગણવાનું ભૂલી જતા.

કેવી રીતે ૧૦ થાય? સમજુ માણસ કાંઇ પણ બોલ્યા ચાલ્યા વગર

પાર્ટીની મોજ માણી પોતાને રસ્તે પડ્યો.

      આજે ૧૬મી વર્ષગાંઠ હતી. ઘર ભર્યું ભર્યું હતું. કાકા, કાકી,માસી,

નાના અને મોટા માસા પણ આવ્યા હતા. બે દિવસ પહેલા પાર્ટી

હતી.  રીકેન હાઈસ્કૂલ ગ્રેજ્યુએટ થયો તેની તૈયારી ચાલી રહી હતી.

              મમ્મી, ઘરમા કામ તળે દબાયેલી હતી. અમેરિકની બલિહારી

જુઓ. નોકરી કરો, મહેમાનો સાચવો અને પ્રસંગને પણ માણો. રીકેન

હતો નસિબદાર. સારી કોલેજમા પ્રવેશ મેળવી  ખુશ હતો. પહેલા દસ

નંબરમા આવ્યો હતો. સ્કોલરશીપ પણ મેળવી હતી.

           પાર્ટીને બીજે જ દિવસે તેની વર્ષગાંઠ પણ હતી. મમ્મીને ઓછી

મહેનત પડે તેથી પપ્પાએ બધું બહાર રેસ્ટોરન્ટમાં નક્કી કર્યું હતું. નાનો

ભાઈ તો સરસ ખાવા પીવાનું મળે તેથી ખુશખુશાલ થઈ ફરતો. ઘર ભર્યું

ભર્યું હતું.

  પાર્ટીની મોજ માણી બધા ઘરે આવ્યા. આનંદ મંગલ ભેર પ્રસંગ ઉજવાયો.

બીજા દિવસે મમ્મી નોકરી પર ગઈ. મહેમાનો ઘરે હતા. ધમાલમા સવારે

રીકેન ને જનમદિવસની મુબારક આપવાનું વિસરી ગઈ. પાપા પણ વહેલા

નિકળી ગયા જેથી સાંજના વેળાસર ઘરે અવાય.

      રીકેન અને કેલી રમતા હતા. ટેનીસ રમી આવ્યા. સ્વિમિંગ કરી આવ્યા.

કોઈને યાદ ન રહ્યું આજે રીકેનેની ૧૬મી વર્ષગાંઠ છે.   મમ્મીના ઘરે આવવાના

સમય પહેલાં પાપા અચૂક ફોન કરતા. કહે, અરે આજે શું પ્લાન છે. મમ્મી કહે, રાતના

પિક્ચર જોવા જઈશું, ભેળની તૈયારી રાખી છે. અચાનક પાપા કહે, અરે આજે તો રીકેનની

વર્ષગાંઠ છે.

      મમ્મીના હાલ બૂરા થયા. ઓ બાપ રે હું કેમ ભૂલી ગઈ. મારો દિકરો સવારથી રાહ જોતો

હશે, કેમ મને કોઈએ  ‘વિશ’ ન કર્યું.  હવે મમ્મીને યુક્તિ સુજી, સરસ મજાની કેક લઈને આવી.

ઘરે આવતા મોડું થયુ તેથી પાપા પણ આવી પહોંચ્યા. હેપી બર્થડેનો બલુન ખાસ લેતા આવ્યા.

                 રીકેન જ બારણું ખોલ્યું. જાણી જોઈને ગરાજમાંથી આવવાનું ટાળ્યું. રીકેન તો મમ્મી

અને પાપાને સાથે કેક અને બલુન જોઈને વિસરી ગયો કે સવારથી નિરાશ હતો. મમ્મી કહે

બેટા ‘સરપરાઈઝ’ કેવી લાગી.

             માનો જીવ મહિના પછી કબૂલ કર્યું બેટા પાર્ટી, મહેમાન અને કામની ધમાલમા હું

ભૂલી ગઈ હતી. પણ પછીના નાટકે રંગ રાખ્યો. વહાલો રીકેન માને વળગી પડ્યો.—-

માતાની આઠમનો મહિમા જે ઉજવે તેને ખબર હોય. સવારથી નીમ્મી

ઘર શણગારવામા પડી હતી. રાતના પૂજન પછી લગભગ ૧૨૫ માણસ

જમનાર હતા.

           અમેરિકામા હતી પણ ડોલર સારા એવા ભેગા કર્યા હતા તેથી તેને

જરાપણ ચીંતા ન હતી. ‘ગઝીબો’ના બે કોક રસોઈ કરવા આવી ગયા હતા.

ત્રણેક મેક્સીકન કામ કરવા બોલાવી હતી.

    નિમ્મીને તો ખાલી પ્રસાદનો શીરો બનાવવાનો હતો તે પોતાની મમ્મીની

રેસીપી પ્રમાણે બનાવી લીધો. સુકામેવાનો થાળ તૈયાર કર્યો. ફળના પણ ટોપલા

ભર્યા હતા. કાપેલું ફળફળાદી લોકો બગાડે છે તેથી નાની કટોરીમા કાપેલું રાખી

બાકી બધાને જવા ટાણે પ્રસાદી રૂપે આપવાનું હતું.

              ઘર આખું સુંદર સજાવ્યું હતું. ઠેર ઠેર મિણબત્તીઓ અને દિવડા પ્રગટાવી

ગર ઝળાહળાં કર્યું હતું. નીમ્મીની મમ્મી સરસ સાડિ મુંબઈથી લાવી હતી તે પૂજામા

પહેરવાની હતી.

      નિરવ હસતું મોઢું રાખવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યો હતો. નીમ્મી ખુશ રહે તેજ તેને માટે

અગત્યનું હતું. બે દિકરા અને વહાલસોયી દિકરીની નીમ્મી ‘મા’ હતી.

                     નિરવને એક બહેન અને એક ભાઈ હતા. તે ઘરમા સહુથી નાનો પણ પૈસે

ટકે સહુથી સુખી. મોટા ભાઈ અને બહેને નિરવની પ્રગતિ માટે પાછું વળીને જોયું ન

હતું.

તેના પપ્પા નિરવને ઘોડિયામા હતો ત્યારના વિદાય થયા હતા. નિરવની પ્રગતિથી

સહુ ખુબ ખુશ હતા. પણ રાજ્ય નીમ્મીનું હતું તેથી કાંઇ બોલતા નહી. નીમ્મીને તો

કાંઇ ફરક પડતો ન હતો પણ નિરવ દુખી થાય તે કોઈ હિસાબે મંજુર ન હતું.

               નિરવની મા અમેરીકા આવી હતી. આમ તો નીમ્મી નિરવની હાજરીમા

કાંઇ ન કરતી પણ તેની ગેરહાજરીમા અવગણના કરતી તે સહન ન કરી શકી.

      ધીરે ધીરે અંદરથી ખવાતી ગઈ. નિરવ પૂછે ત્યારે કશોજ જ્વાબ ન આપતા

અંહી મન નથી લાગતું કહી વાત ઉડાવતી.

               માને આગ્રહ કરીને દિવાળી કરવા રોકી હતી. નીમ્મી ઈછતી ક્યારે વિદાય

થાય પણ નિરવ તેનું સાંભળતો નહી. શ્રાધ્ધના દિવસોમાં નિરવના પિતાના શ્રાધ્ધ

ઉપર ‘ આ બધા ધતિંગ’ કહિને વાત ઉડાવી દીધી.

        ખલાસ કુમુદબહેન , નિરવના મા પડી ભાંગ્યા. અને ચોથા નવરાત્રે હોસ્પિટલ

ખસેડવા પડ્યા. માતાની આઠમ નો પ્રોગ્રામ પહેલેથી કરેલો હતો એટલે કાંઇ મુલતવી

ન રખાય.

       પૂજાનો સમય થયો અને નીમ્મી અને નિરવને પૂજામા બેસવાનુમ હતું. નિરવે

પોતાના દિકરાને કહ્યું મમ્મીને મનાવજે કે પુજામા આજે મારે બેસવું છે.

                પૂજાની વિધિ દોઢ કલાક ચાલવની હતી . નીમ્મીથી નજર બચાવી એ દોઢ

કલાક પોતાની ‘મા’ જોડે હોસ્પિટલમા જઈ ગુજારી આવ્યો.

        પાબલો અને પેમ બંને પ્રેમ લગ્નથી પરણ્યા. હસતા નહી, અમેરિકામા તો પ્રેમ લગ્ન જ હોય.

હંમેશા હસમુખો પાબલો અને ખૂબ સુહાની લાગતી પેમ. જાણે પ્રભુએ બંનેને એકબીજા માટે જ ન 

સર્જ્યા હોય?

                જ્યારે પણ વાળ કપાવવા જાંઉ ત્યારે પાબલો ખૂબ હસતા મુખે સ્વાગત કરે અને ખૂબ

 ચીવટ પૂર્વક વાળ કાપે. તેના પ્રેમની ઉષ્મા માણતા હંમેશા બે ડોલર બક્ષિસના વધારે આપવાની

એક બૂરી કહો તો બૂરી અને સારી કહો તો સારી આદત મને પડી ગઈ હતી.

        પાબલો અને પેમ વચ્ચે એક જ ગાડી હતી તેથી જો મારો સમય  સાંજનો હોય તો કોઈક

વાર પેમ ને મળવાની તક સાંપડતી.  બંને પ્રેમ પંખીડાને સાથે ગાડીમા ઘરે જતા જોઈ મારું

મન પણ ભૂતકાળમા સરી પડતું.

       સાંજના જવા ટાણે પાબલો ખૂબ અધીરો થતો. ડે કેરમાંથી જોડિયા બાળકને લેવાના હોય.

ભગવાન પણ તેમેના પર ખુશ હતા દિકરો અને દિકરી. એક ફટકામા બે રન મેળવીને પતિપત્ની

ખુશ હોય એ સ્વાભાવિક છે.

          ઘણી વખત ઈચ્છા થતી પાબલો ને પૂછવાની કે તારા સફળ અને પ્રેમાળ દાંમત્યનું રહસ્ય

શું છે. આજે હું ખૂબ સમય કાઢીને આવી હતી. વાળ રંગવાથી માંડીને બધી જ સૌંદર્યની પ્રક્રિયા

કરાવવાની હતી.

       જો કે આમ હું બહુ ખોટા પૈસા વેડફવાવાળી નથી. પણ આજે કોણ જાણે મન થયું. મન અને

બુધ્ધિ વચ્ચે રસાકસી પણ જામી. મોટે ભાગે બુધ્ધિ જીતે પણ મનુષ્ય સહજ સ્વભાવ આજે મન

જીતી ગયું.  કહે કે મનખા અવતાર મળ્યો છે. કાયાની માયા સારી નહી. પણ કોક દિવસતો તારી

જાતને પ્યાર કરી તેને ખુશ કર!

                 લગભગ પાંચ કલાક સૌંદર્ય પાછળ ખરચવા અને ૨૦૦ ડોલરનો ધુમાડૉ કરવો એ સારી

તેમજ સાચી વાત ન હતી. વાત જોકે એમ હતી કે મોટો દિકરો ઘરે આવ્યો હતો ને કહે મમ્મી તું તારું

જરાય ધ્યાન નથી રાખતી. લે ૨૦૦ ડોલ્રર અને જરાક તારા પોતાના પર ખર્ચ કર!

        રહસ્ય છતું કરી દીધું.  પાબલોની સામે ખુરશીમા બેઠી કલાક ઝાઝા હતા તેથી વાત ની શરૂઆત કરી.

અરે એને તો મે અકબર, બીરબલ અને હજામ વાળી વાર્તા પણ કરી. એતો ફિદા થઈ ગયો.

                 પછી ધીરે રહીને મે પૂછ્યું પાબલો તારા સંસારની વાત કર. તું હંમેશા ખુશ રહે છે અને તારી

પત્ની પણ ખૂબ પ્રેમાળ અને સુંદર છે.

            પાબલો એક મિનિટ તો ખચકાયો  પછી કહે મારી સુખી જીંદગીની ચાવી સોનાની છે. મારી પત્ની

મસાજ પાર્લર ચલાવે છે અને હું વાળ કાપવામા અને નવી નવી રચનાઓ કરવામા પાવરધો. મારી પત્નીના

વાળ કાપવાથી માંડીને તેને કઈ હેર સ્ટાઈલ સરસ લાગે તે હુ બતાવું છું અને તેને સજાવું છું.

                   મારી પત્ની દરરોજ સાંજે સૂતા પહેલા મને પંદર મિનિટ તેના કોમલ આંગળાથી મસાજ આપે છે.

ભલેને અમારે ગમે તેટલા વિરોધી મત કેમ ન હોય . આ અમારો નિત્યનો ક્રમ છે.

             જેથી અમે કદી પણ ઝઘડીને   યા મોઢું ચડાવીને સૂતા નથી. બસ આગળ પાબલો કાંઇ પણ કહે તે 

પહેલા હું બોલી ઉઠી અરે તમે બંને તો આદર્શ પતિપત્ની છે. મારી ભાષામા કહું તો એકમેકના————

                         આજે રીના વિચારે ચડી હતી. શું આ જીંદગીની તેને કલ્પના

પણ હતી ખરી? રીના અને રીતેશ પરણ્યે ૩૦ વર્ષ થયા હતા. બે દિકરીઓ

ભણેલી ગણેલી પણ ક્યાંક કચાશ રહી ગઈ હોય તેમ રીનાને લાગતું.

             મોટી દિકરી સી.એ.નું ભણી અને સી. પી.એ. થયેલ રોહનને પરણી

અમેરિકા ગઈ. રોહનના માતા પિતા મુંબઈમા સ્થાયી થયેલા હતા. તેના

પિતા ડોક્ટર અને મમ્મી શાળામા શિક્ષિકા તેથી તેને સાસરાના ઘરની

કોઈ ખટપટ હતી નહી.

                બીજી દિકરી પરણીને ઓસ્ટ્રેલિયા ગઈ હતી. ત્યાં કમપ્યુટરનો ધંધો

તે તથા તના પતિદેવ કરતા. રીનાને થયું હાશ હવે પરવારી. બંને દિકરીઓ

પરણીને સુખી છે. તેને હવે રીતેશ સાથે શાંતિની જીંદગી જીવવી હતી.

                   માણસ ધારે કાંઇ અને બને કશું ભળતું. બંને દિકરીઓ પરણી

અને વારાફરતી બંને મા બની. એક્વાર અમેરિકા અને બીજીવાર ઓસ્ટ્રેલિયા

ગઈ.  વળી પાછું દિકરીઓ લાડમા ઉછેરેલી કમાયા વગર તો ચાલે નહી.

            વારે વારે મા ને તેડાવે.   રીતેશ કાંઇ જ બોલતો નહી. દિકરીઓ

તેને પણ ખૂબ વહાલી હતી. પણ રીના વગર એકલા રહેવું ગમતું નહી.

                      આમને આમ જીવનના દસ વર્ષ વિતી ગયા. રીતેશની

તબિયત પણ જરા નરમ રહેવા લાગી. હવે રીનાને થયું બસ આ

 છેલ્લી વાર હવે હું રીતેશને મૂકી ક્યાંય જવાની નથી.

                         વળી પાછી અમેરિકા વાળીને ડિલિવરી આવવાની

હતી. માનું દિલ જાલ્યું ન રહ્યું. આવવાની હા પાડી. પણ પછી વિચારે

છડી ગઈ. મારે પણ બે બાળકો છે. મને કોણે મદદ કરી હતી. પિયરમા

સાવકીમા એક દિવસ પણ તેડાવતી નહી. ભલું થજો રીતેશની મમ્મીનું

મારી નાવ પાર ઉતારી.

       આ મારી બને દિકરીઓ લાડમા બગાડી. પોતાનો સંસાર ચલાવી

 શકતી નથી. કહેવાય છે ગોર પણાવી આપે સંસાર તો સહુએ પોતાનો

જાતે ચલાવવાનો હોય.

                રીતેશની ના મરજી છતાં પણ રીના ગઈ. દિકરીને પહેલા ખોળાની

દિકરી હતી. બીજો દિકરો આવ્યો જાણી હરખાઈ. કુદરતની કમાલ તો જુઓ.

 હરખના સમાચાર સાંભળી ઘેલો રીતેશ રાતના કોણ જાણે કયા કારણે હાર્ટ-

એટેક આવવાથી ઉંઘમા જ સૂઈ ગયો.

             રીના ફરિયાદ પણ કરે તો કોને?——

        નિરવ અને ઝરણા  એકબીજાના પ્રેમમા પાગલ. જાણે ભગવાને એકબીજા

માટે જ ઘડ્યા નહોય. કહેવાય છે કે ભવભવના સાથી. હા, ઘણા સુખી દંપતી

હતા. વળી પાછા બંને એમજ માને કે આ અમારો પહેલો ભવ છે. બીજા છ

 બાકી.

     નિરવ કહે તે ઝરણાને માન્ય અને ઝરણા કહે તે નિરવને. તેનો અર્થ

એમ નહી કે ૨૧મી સદીમા ઝરણા રામની સીતા હતી. તે પોતાનું મંતવ્ય

ખુલ્લા દિલથી વ્યક્ત કરતી. નિરવ જો તેની વાત સાચી હોય તો સ્વિકારી

અમલમા મૂકવામા જરા પણ નાનમ ન અનુભવતો.

        સુખી દાંપત્યના ફળ સ્વરુપે બે દિકરા અને એક દિકરી પણ હતા. ૩૦

વર્ષના લગ્ન જીવનમા આજે કેમ ઝરણા હઠ લઈને બેઠી હતી. નિરવે ખૂબ

કોશિશ કરી પણ ઝરણા એકની બે ન થઈ. અંતે નિરવ બોલ્યા ચાલ્યા વગર

સૂવા જતો રહ્યો.

                 આરામ ખુરશીમા બેઠેલી ઝરણા વિચારી રહી. કેવી રીતે નિરવને

સમજાવું. ભૂતકાળમા સરી ગઈ. લગ્નના સાત વર્ષના ટુંકા ગાળામા તે ત્રણ

બાળકોની માતા બની. નિરવ એ જમાનામા અમેરિકા ભણીને આવેલો હતો

તેથી સારા પગારની સુંદર નોકરી હતી. ઘરમા નોકર ચાકર અને આયાની

સહાયથી બાળકોની પરવરિશ સરસ રીતે કરી.

              એક વાર હોટલ ‘સન એન્ડ સન’માં ડિનર લેવા ગયા હતા. બાજુના

ટેબલ ઉપર બેઠેલી ચાર વ્યક્તિઓ વાત કરી રહી હતી. કાનમા શબ્દો પડ્યા

જે કંપનીમા નિરવ કામ કરતો હતો તે વેચાવાની હતી. ડિનર ખાધું પણ મઝા

ન આવી.

        આખી રાત નિરવે પડખા ઘસ્યા. ઝરણાને અંદાઝ તો આવ્યો પણ તેની

ઉંડી અસર વિષે અજાણ હતી.   આમને આમ અઠવાડીયુ નિકળી ગયું. ઘરે

આવી એક દિવસ નિરવ કહે ‘ઝરણા જો તને વાંધો ન હોય તો આપણે બાળકો

સાથે અમેરિકા જઈએ’. સાંભળીને ઝરણા ચોંકી ગઈ.

                  નિરાંતે બેસીને ખુલાસાવાર નિરવે સમજાવ્યું. જો મારી કંપની વેચાઈ

જાય તો સાહબીવાળી આ નોકરી સહુથી પહેલી વિદાય થાય. મારી પાસે ગ્રીનકાર્ડ

છે. મારા મામાનો દિકરો જે ડોક્ટર છે તે મને ‘સ્પોનસર’  કરશે .આપણે ત્યાં સ્થાયી

થઈશું . બાળકોને ઉચ્ચ કેળવણી આપી જીવનમા કાંઈક બનવાની તક પૂરી પાડી

શકીશું. હું અને તું બાળકો સાથે દુનિયા જોઈશું.

       બંનેને સરખી ચિંતા હતી. તેમની માતાની. પિતા બંનેના હયાત ન હતા. તેમને

સમજાવી અમેરિકા આવી પહોંચ્યા. શરુઆતમા અગવડ પડી. પ્રેમની તાકાતને જોરે

ઈડરિયો ગઢ જીત્યા. ઝરણાએ આવીને કમપ્યુટરનો અભ્યાસ કર્યો. બાળકોને સુંદર

કેળવણી આપી. તેમના સંસાર પણ મંડાયા.

             આજે હવે જ્યારે શાંતિથી જીવવાના દિવસો આવ્યા ત્યારે નિરવને અચાનક

ભારત પાછા જવાનું સુજ્યું. ઝરણા કહે, નિરવ હવે આપણા બંનેની માતા પણ નથી.

જો એમની હયાતીમા ગયા હોત તો લેખે લાગત. આપણા બાળકો અંહી છે. કાલે ઉઠીને

તેમના બાળકો થશે. અંહી રહીશું તો તેમને કામ લાગીશું.

        પ્રભુની દયાથી તેઓ સુખી છે. અપણી પાસે પણ શાંતિય્હી રહી શકાય તેટલા પૈસા

છે. શામાટે પાછા જવું છે?

        ઝરણા પોતાના વિચારો સ્પષ્ટ પણે દર્શાવી શક્તિ ન હતી. કોઈ પણ ભોગે નિરવને

નારાજ કરવા પણ તે રાજી ન હતી. વિચારમા ક્યારે આંખ મળી ગઈ તેનો ખ્યાલ ન રહ્યો.

સવારે ચા અને બ્રેકફાસ્ટ ખાતા કહે ‘નિરવ યાદ છે  જ્યારે અમેરિકા આવ્યા ત્યારે જરા

પણ હિચકીચાટ વિના બાળકો સાથે હું    તારી આંગળી પકડીને ચાલી આવી હતી. ‘

હવે જ્યારે આપણે સાથે શાંતિથી રહેવાનો સમય આવ્યો છે ત્યારે શામાટે  ફરી

‘દિલ્હીથી દૌલતાબાદ’ કરવું છે.

                    નિરવ સાનમા સમજી ગયો અને વહાલથી ઝરણાને વળગી કહે

વાહ મારી રાણી તને ઇતિહાસ બરાબર યાદ છે———————-

      સવારનો ઠંડો પહોર હતો. મંદ મંદ શિતલ વાયુ સારા બદનમા સ્ફુર્તિ

અર્પિ રહ્યો હતા. સૂરજના કોમલ કિરણો ધરતીને ચૂમી તેની સંગે ગેલ કરતા

હતા. આવા સમયે પથારીમા રહી પડખાં ઘસવાનું જાનકીને કદી ન ગમતું.

                     જેવી આંખ ખૂલે એટલે પ્રાતઃકર્મ પતાવી બગીચામા ચાલવા જતી.

જો ધોધમાર વરસાદ હોય કે કાતિલ ઠંડી તો તે ન જતી. ખુલ્લી હવાની લિજ્જત

માણવી તેને ખૂબ ગમતી. આ તો તેનો રોજનો અતૂટ કાર્યક્રમ તેમા મિનીમેખ ન

થાય.

               આજે પણ જેવી તે બાગમા પ્રવેશી તેવી જ તેના પગ આગળ કાંઇ અથડાયું.

નજર નીચી ઢાળીને જોયું તો સૂકાયેલી ઝાડની ડાળખી. જાનકી ક્ષણવાર માટે ચોંકી ગઈ.

તેણે પ્રેમથી તે ડાળીને ઉંચકી અને નિરખી રહી.

            ચાલવાને બદલે એક બાંકડા પર તેણે સ્થાન ગ્રહણ કર્યું. જાનકી જાણે સ્વપનામાં

સરી પડી. તેની નજર સમક્ષ લીલા પાનથી શોભતી ,વાયરાને તાલે ઝુમતી ડાળી જણાઈ.

કેવી મદમસ્ત ઝુલી રહી હતી. વાયુ સંગે લહેરાતા કુદરતની કરામતનું પાન કરાવી સહુનું

મન મોહી રહી હતી.

     અને આજે તેના હાલ પર રડાઈ જવાય. ઠુંઠા જેવી છતાંય જો ઠંડી હોય તો ગરમાવો

આપવા શક્તિમાન.

               જ્યારે પોતે ૬૦ વટાવી ચૂકી હતી. ઠુંઠા જેવી તો નહી પણ નિસ્તેજ જરૂર લાગતી.

આજે તેનો પતિ હયાત ન હતો તેથી તે એકલવાયી જીવન વિતાવી રહી હતી. દિકરી પરણીને

લંડન રહેતી હતી. દિકરો ભણીગણી, પરણીને પત્ની સાથે ચમન કરતો. બે બળકો તેના નાના હતા.

દિકરીના તો વર્ષ પહેલા લગ્ન લીધા હતા તેથી હજુ સંતાન સુખ પ્રાપ્ત થયું ન હતું.

                    જાનકી વિચારી રહી હતી અરે આ ડાળખી તો વૃક્ષથી છૂટી પડી , બેજાન થઈ છતાં

પોતાની કાયા જલાવી ઠંડીથી રક્ષણ આપી શકવા સક્ષમ છે.

         જાનકી ભૂતકાળમા સરી પડી. ભર જુવાનીમા તે પણ કેવી ઝુમતી ગાતી હતી. તેનો પતિ

જાદવ તેને પૂછ્યા વગર પાણી પણ ન પીતો. શામાટે તે તેને ન ચાહે, જાદવના કુટુંબીજનોને

ખૂબ પ્યાર આપી વળતો પ્રેમ પામી હતી. હર્યોભર્યો તેનો સંસાર અજાણ્યાને પણ ઈર્ષ્યા આવે

તેવો હતો. સુંદર બે બાળકો અને જાદવની મા.

                 પોતાના માબાપ ગામમા જ હતા. મા ની શિખામણ તણે માની અને જાદવને પ્રેમે

વશ કર્યો. સંસ્કારી મા દિકરીના ઘરમા જરા પણ ચંચુપાત કરતી નહી. દૂરથી દિકરીનો સંસાર

જોઈ રાજી થતી. 

               “હું હરિયાળા સંસારથી દૂર થઈ. આંખે મોતિયો ને ચાલમા ઠુમકા શરુ થયા. જ્યારે સંપૂર્ણ

 અલગ થઈશ ત્યારે તો મારી મુઠ્ઠીભર રાખ બનશે.” મારા કરતા આ ઝાડની ડાળી નસિબદાર નહી

વિયોગે સૂકાઈ છતાંય કામમા આવશે.

                       બેજાન હોવા છતાય ઉપયોગી.મારામા જાન હોવા છતા ભારરૂપ. જો કે એ તો મનની

માન્યતા બાકી ,જાનકી જીવન દીપી ઉઠે તેમ જીવતી હતી.

            સમાનતા હોવા છતાં તે મહાન છે, જાનકીના અંતરમા ડાળી પ્રત્યે ઉમળકો આવ્યો અને તે

દિવસે ચાલવાનું મુલતવી રાખી ડાળીને જતનથી પકડી ઘર તરફ પ્રયાણ કર્યું.

ગધેડાની પૂંછડી દોરવાની રમતમાં ‘પમી’ પહેલી આવી. તાળીઓની

ઝડી વરસી . સરસ મઝાનું ઈનામ મળ્યું. આનંદ માતો નહતો.બચપનની

સુનહરી યાદોમાં ખોવાઈ જવાની મઝા છે. એકલા બેઠા હોઈએ અને હસી

છૂટી પડે. જો સામે કોઈ બેઠું હોય તો પાગલમાં જ ખપાવે.

                    આજે વરંડામા બેઠી પમી બાળપણની ગલીઓમાં આંટા મારતી

હતી. ઘણી વખત થતું પ્રભુ બાળપણ લાંબુ કેમ નથી આપતો. પણ સત્યતો

એ છે કે બાળપણ હોય ત્યારે જલ્દી મોટા થવું હોય છે.  જે છે તેનો આનંદ

લુંટવાને બદલે જે નથી તેની પાછળ આંધળી દોટ એ મનુષ્યનો સહજ સ્વભાવ

છે.

           વાત આડા પાટા પર ઉતરી ગઈ. હા પહેલી આવી, મુખ પર હાસ્ય પણ

અંતર કાં ડંખે. જે કહીશ તે સત્ય કહીશ હવે આ ઉંમરે તે છુપાવવાનો કાંઇ મતલબ?

૧૫ જણા એ રમતમાં ભાગ લીધો હતો. દરેકને આંખે બે પટ્ટા બાંધવાનું કામ મોટી

ઉમરના  ભાઈઓ કરી રહ્યા હતા. મારો ક્રમ ૧૦મો હતો. હજી સુધી કોઈ બરાબર

પૂંછડી જગ્યા પર દોરી શક્યું  ન હતું. મારો વારો આવ્યો, માથું દુખે એટલો સખત

કસીને પાટો બાંધ્યો હતો. આંખ બધ હતી. જેવો મારો વારો આવ્યો. બે હાથ લંબાવીને

ચાલતી હતી. આંખ ખોલવાનો પ્રયત્ન કર્યો. જરાક ખુલી અને બોલો ક્યાંકથી સુર્યનું

કિરણ ઘુસી ગયું. આનંદ થયો જરાક દેખાતું હતું જે પૂંછડી દોરવા માટે ઘણું હતું.

            ગધેડાના ચિત્ર પાસે આવી. ખોટા ખોટા હાથનું માપ લીધું તેમા ડોક ઊંચી

થઈ અને દેખાઈ ગયું. તો પણ થોડીવાર નાટક જારી રાખી અંતે પૂંછડી દોરી.

 જગ્યા ઉપર ઉભી રહી અચાનક તાળીઓનો ગડગડાટ મેં પાટો ખોલી નાખ્યો.

બધાએ અભિનંદન આપ્યા અને પ્રથમ વિજેતા જાહેર થઈ. મુખ પર આનંદ

પણ અંતરને ખબર હતી. વિજયના આનંદમા સત્ય કહેવાની હિંમત ન બતાવી

 શકી ઘરે ઈનામ લઈને ગઈ પણ માનશો ‘મા’થી છુપુ ન રાખી શકી. મમ્મી તથા

મોટાઈ બંનેને કહી દીધું. તેઓ મારી સત્યપ્રિયતા પર ખુશ થયા.

           એ ઈનામ જોઇને મને કદીય આનંદ થયો ન હતો———-      

                    માનસી પલંગ પર નિરાંતે સૂઈ રહી હતી. ઘણા દિવસ પછી તેને આવી નિદ્રા પ્રાપ્ત થઈ હતી. વાત પણ એવી બની ગઈ કે ભલભલાની ઉંઘ હરામ થઈ જાય. ચપળ અને ચંચલ માનસી. પરીઓની રાજકુમારી જેવી માનસી. નખશીખ સુંદરતા જેને વરી હોય. શાળામા પણ બધાની લાડલી. રવીવારે પાલવા ફરવા ગયા હતા. પાછા આવતા વિબજ્યોરનૉ આઈસક્રિમ પાપાએ ખવડાવ્યો. માનસી અને સાહિલ ખુબ ખુશ હતા. પાપા અને મમ્મી બહારથી આવીને કપડા બદલી બાળકોને જમવા બોલાવી રહ્યા હતા ત્યાં માનસી ચીસ પાડી ઉઠી મા, મારા પગ ખેંચાય છે. મારા પગ જો મને કાંઈ થાય છે.

                   હાથમાંનુ કામ છોડી મમ્મી અને પાપા દોડતા આવ્યા. માનસીને ખોળામાં સુવડાવી. તેનું દર્દ જોવાતું ન હતું. રવીવાર હતો તેથી કયા ડોક્ટરને બોલાવવા. બે ડોક્ટર દોસ્ત હતા. એક સિનેમામા બીજો નાટકમા . ટેક્સી કરી સીધા    બીચકેન્ડી હોસ્પિટલ પહોંચ્યા.  ઘણીવાર ઈમરજન્સીમા જાવ ત્યારે ખૂબ રાહ જોવી પડે છે. ભલું થજો માનસીના દાદાનું કે તેમણે એ હોસ્પિટલમા મોટુ ડોનેશન આપ્યુ હતું તેથી રાહ ન જોવી  પડી અને તરતજ સારવાર આપવાનું શરું કર્યું. સાહિલ થોડો મોટો હતો તેથી પ્રસંગની ગંભિરતા સમજી ચૂપચાપ બધું જોઈ રહ્યો હતો. સારવાર આપનાર ડોક્ટર ખૂબ હોંશિયાર હતો. તેને વાર ન લાગી કે શું થયું છે.

                                    માનસીના પપ્પાને બાજુમા બોલાવી કહે કે કોઈક વાયરસને કારણે માનસીના બંને પગ લકવાના શિકાર બન્યા છે. આપણે બધા પ્રયત્ન કરીશું. વળી કહે આજકાલ લકવો ખાસ સંભળાતો નથી  ખબર નથી પડતી આવી નાની બાળકીને કેવી રીતે થયો. માનસી ને ખબર ન પડી કે તેને શું થયું છે કિંતુ ઉઠવાનો પ્રયત્ન કર્યો તે નિષ્ફળ ગયો એટલે શંકા ગઈ કે પગ હાલી ચાલી શકતા નથી. હવે તેને સાચી પરિસ્થિતિનો અંદાઝ  આવી ગયો. પણ હારે તે બીજા માનસી નહી!

                                   દરરોજના ડોક્ટરને ત્યાંના ચક્કર , ‘ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટ ‘ ઘરે આવે. બદામના તેલનું માલિશ કરવા સીતાબાઈ સવાર સાંજ બે વાર આવતી. બહુ ફરક જણાતો નહી. આ દર્દ આવે પછી જાય ક્યારે તેતો સર્જનહાર જ જાણે.  દિવસો, મૈનાઓ અને વર્ષો વિતતા ચાલ્યા. માનસી મજબૂત મનની હતી. તેને શાળાએ ચાલીને જવું હતું. ભારત્નાટ્યમમા પ્રવીણતા પામવી હતી. દરરોજ મનથી પગ હલાવતી. સ્વપનામા નૃત્ય કરતી. મંચ ઉપર નાચતી અને પ્રેક્ષકોની તાળીઓનો ગડગડાટ સાંભળતી. એક દિવસ વિચારોમાં પગ હલાવતા તેણે અનુભવ્યું કે ખુરશી ફરી રહી છે. ટેબલ ખસી રહ્યું છે. આનંદર્વક અનુભવ માણી રહી  હતી. ખડખડાટ હસી રહી. મમ્મીની બૂમ પાડી. મમ્મી દોડતી આવી પણ હાંફતા કહે બેટા તું હેમખેમ છે ને?  માનસી કહે ‘મમ્મી જો મારા પગમા તાકાત આવી ગઈ’ ખુરશી અને ટેબલ મેં ખાટલામા રહીને પોતાની જગ્યા પરથી ઘુમાવ્યા. મમ્મી એક પણ અક્ષર બોલ્યા વગર દિકરીને વળગી વહાલ કર્યું.

                         માનસી ખુશ હતી. આત્મશ્રધ્ધામા વિશ્વાસનું સિંચન થયું હતું. તેની પ્રગતિ જોઈને ડોક્ટર પણ અચંબામા પડી ગયા. સીતાબાઈ માલિશ ખૂબ પ્રેમથી લાંબો વખત કરવા લાગી. થેરપીસ્ટને પણ આનંદ સાથે ગર્વની લાગણી થઈ કે હા દવા અને દુઆ બંને સાથે કામ કરે ત્યારે અશક્ય , શક્ય બને છે. આજે માનસી ચાલીને શાળાએ જાય છે. ભારતનાટ્યમમા પણ પ્રગતિ સાધી રહી છે.    

           તે દિવસે જ્યારે ટેબલ અને ખુરશી હાલી રહ્યા હતા તે હતો હળવો ‘ધરીકંપનો’ આંચકો. માનસીની મમ્મીએ, તેનો આનંદ ન છીનવી લેતા તેને વહાલ કર્યું. જેનું સુંદર પરિણામ આવ્યું માનસીનો ખુદમા વિશ્વાસ.——-